Wiedza dla dociekliwych! Skład suplementów diety – cz.2

Podział suplementów diety ze względu na ich przeznaczenie

Poza klasyfikacją ze względu na typ składników, na bazie których powstają suplementy diety wyróżnia się także podział ze względu na ich przeznaczenie. Każdy z takich produktów może mieć inne działanie i przeznaczenie. Taka klasyfikacja umożliwia zaliczenie do tej samej grupy suplementów preparaty o różnym składzie. Mechanizm działania tego rodzaju środków może polegać na wspomaganiu pracy układu immunologicznego (wzmacnianiu odporności), zmniejszaniu ryzyka zachorowania na konkretne choroby czy nawet na oddziaływaniu na określone narządy organizmu ludzkiego. Podział pod względem przeznaczenia uwzględnia następujące suplementy diety:

1. Suplementy wspomagające odchudzanie.

 

Preparaty pomagające zrzucić zbędne kilogramy stanowią obecnie dość popularną grupę suplementów diety, które są stosowane przez osoby w różnym wieku. Takie środki mogą zmniejszać uczucie łaknienia, zapobiegać napadom głodu, ograniczać efekt jo-jo po zakończeniu kuracji

odchudzającej czy pobudzać procesy przemiany materii. Działanie takich suplementów diety jest deklarowane przez producentów na etykiecie preparatu. Do produkcji preparatów wspomagających odchudzanie mogą być używane różne substancje, takie jak L-karnityna, chitosan, kofeina czy kwas linolowy (CLA).

 

W suplementach przeznaczonych dla osób, które chcą zrzucić zbędne kilogramy często stosowane są także wyciągi roślinne:

– wyciąg z zielonej kawy korzystnie wpływa na utratę wagi, a substancje w niej zawarte zmniejszają wchłanianie cukrów, tłuszczy oraz węglowodanów,

– ekstrakt z czerwonej herbaty Pu-Erh wspomaga utratę nadmiaru tkanki tłuszczowej, przywraca prawidłowy metabolizm organizmu oraz pobudza procesy trawienne,

– wyciąg z kory cynamonowca wspiera zdrowy poziom glukozy we krwi, jest źródłem związków przeciwutleniających i substancji stymulujących prawidłowe funkcjonowanie układu trawiennego,

– ekstrakt z opuncji figowej wspomaga przemianę materii oraz wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi,

– wyciąg z owoców ananasa wspiera procesy przemiany materii i hamuje łaknienie.

 

2. Suplementy wspomagające pracę układu immunologicznego

Działanie takich produktów polega przed wszystkim na wzmacnianiu odporności organizmu, która może zostać obniżona na skutek różnych czynników. Tego rodzaju suplementy diety skutecznie wzmacniają odporność i mogą być stosowane profilaktycznie. Można po nie sięgać także w stanach osłabienia i wyczerpania, w trakcie rekonwalescencji po przebytych chorobach. Do produkcji preparatów wspomagających pracę układu immunologicznego często są stosowane naturalne substancje. Mogą to być witaminy (na przykład witamina C), związki z grupy flawonoidów (na przykład rutyna, która wykazuje działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne), składniki mineralne (takie jak chociażby cynk wpływający na system obronny organizmu) czy produkty pszczele (na przykład mleczko pszczele, które odznacza się doskonałymi właściwościami odżywczymi i bakteriostatycznymi).

3. Suplementy opóźniające procesy starzenia się organizmu.

Suplementy te mają na celu przede wszystkim spowalniać przedwczesne starzenie się i chronić organizm przed wpływem szkodliwych wolnych rodników. Do produkcji takich preparatów stosowane są głównie witaminy, sole mineralne oraz antyoksydanty. Na rynku można znaleźć także suplementy wzbogacone o lecytynę oraz koenzym Q10, który chroni komórki przed uszkodzeniami, a jego obecność w organizmie człowieka jest niezbędna do prawidłowego przebiegu wielu ważnych procesów biochemicznych. W suplementach opóźniających procesy starzenia można też zetknąć się z polifenolami, które hamują powstawanie wolnych rodników, odznaczają się działaniem przeciwnowotworowym oraz wykazują właściwości przeciwmiażdżycowe.

4. Suplementy wspierające prawidłową pracę narządów ruchu.

Takie preparaty mogą być stosowane przy zwyrodnieniu chrząstki stawowej, przy reumatoidalnym zapaleniu stawów, a także w leczeniu zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa. Do produkcji suplementów wpływających na narządy ruchu najczęściej wykorzystywane są takie składniki, jak: glukozamina, chondroityna oraz MSM (metylosulfonylometan). Glukozamina umożliwia regenerację chrząstek i jest odpowiedzialna za eliminowanie bólu. Związek ten dodatkowo łagodzi sztywność stawów i spowalnia rozwój artretyzmu. Najbardziej skuteczną odmianą zdaniem naukowców jest siarczan glukozaminy.

Co to jest Chondroityna i MSM?

Chondroityna to mukopolisacharyd, który ma bardzo dobry wpływ na wytrzymałość stawów oraz ogólną sprawność. Związek ten zwiększa ruchomość stawów, a ponadto odznacza się działaniem przeciwbólowym. Chondroityna odgrywa także istotną rolę w produkcji tak zwanych proteoglikanów, które wchodzą w skład substancji pozakomórkowej. Dzięki specjalnym właściwościom związek ten może amortyzować siły, które oddziałują na stawy.

MSM odgrywa kluczową rolę w syntezie łączących białek tkanki, substancja ta zwiększa dopływ krwi, redukuje przykurcze mięśniowe oraz łagodzi stany zapalne.

W suplementach diety wpływających na narządy ruchu mogą także występować takie związki, jak: kwas hialuronowy, kurkuma, wiązówka błotna, cynk oraz wyciąg z kadzidłowca (boswellia serratta).

5. Suplementy poprawiające koncentrację i wzmacniające witalność.

Preparaty z tej grupy mają na celu przede wszystkim poprawę pamięci i samopoczucia, ale mogą też mieć wiele innych pozytywnych efektów. Do produkcji suplementów poprawiających koncentrację i witalność stosowane są między innymi takie związki, jak: kofeina, cholina, tauryna, lecytyna, witamina C, magnez, cynk oraz selen. Powszechnie wykorzystywanymi substancjami są także związki roślinne – zalicza się do

nich żeń-szeń, miłorząb japoński, melisę lekarska oraz szałwię. Starannie dobrane składniki tej grupy suplementów diety nie tylko pomagają poprawić koncentrację, ale mogą też uspokajać, zwiększać stabilność myśli oraz zmniejszać ciśnienie tętnicze krwi.

 

6. Suplementy regulujące pracę układu sercowo-naczyniowego.

Produkty wspomagające układ krwionośny mogą być wykorzystywane w profilaktyce zawałów serca, miażdżycy oraz nadciśnienia tętniczego. Preparaty z tej grupy na ogół powstają na bazie cennych aminokwasów, witamin oraz soli mineralnych. Szczególne znaczenie ma tutaj L-arginina, która pozwala zachować zdrowe serce oraz witamina B6. Suplementy wpływające na układ sercowo-naczyniowy mogą też zawierać w swoim składzie sterole i stanole roślinne, które obniżają stężenie złego cholesterolu we krwi. Ochronę serca i całego układu krwionośnego mogą też zapewniać ekstrakty roślinne: wyciąg z liści miłorzębu japońskiego, ekstrakt ze skórek czarnych winogron, sok z owoców żurawiny oraz wyciąg z jagód goi.

7. Suplementy wspierające pracę układu pokarmowego.

Suplementy z tej grupy mają na celu wspomaganie trawienia w naturalny sposób, mogą również poprawiać pracę układu pokarmowego. Są one dedykowane przede wszystkim osobom borykającym się z problemami żołądkowymi, cierpiącym na wzdęcia i zaparcia. Do produkcji tej grupy suplementów stosowane są przede wszystkim różnego rodzaju enzymy trawienne oraz bakterie probiotyczne (naturalne mikroorganizmy, które wprowadzają równowagę do systemu jelitowego i dbają o prawidłową florę). Probiotyki przywracają właściwą czynność przewodu pokarmowego, zwalczają nadkwaśność, zapobiegają biegunkom oraz wspomagają mechanizmy obronne organizmu. Kultury probiotyczne zapobiegają także rozwojowi infekcji spowodowanych różnego rodzaju grzybami, bakteriami oraz drożdżakami.

Suplementy wspierające prace układu pokarmowego bazują również na związkach czynnych występujących w roślinach, takich jak: koper włoski, mięta pieprzowa, kminek, kolendra, rumianek pospolity, ostropest plamisty. W tej grupie suplementów istotne znaczenie ma korzeń cykorii (pomagający stymulować wzrost oraz aktywność naturalnych bakterii jelitowych) i ekstrakt otrzymywany z zielonych pędów jęczmienia (odżywia, oczyszcza i reguluje pracę jelit).

 

8. Suplementy poprawiające urodę (wpływające na wygląd skóry, paznokci oraz włosów).

Skład tego rodzaju produktów jest ściśle dostosowany do uzupełniania w organizmie ludzkim naturalnie występujących składników, które są odpowiedzialne za stan skóry, włosów i paznokci. Suplementy te mają na celu przede wszystkim wzmocnienie paznokci, ograniczenie wypadania włosów, przyspieszanie regeneracji tkanek, przeciwdziałanie trądzikowi i przebarwieniom oraz odbudowę chrząstki stawowej. Wśród suplementów na piękną cerę, włosy i paznokcie można znaleźć preparaty z krzemem, cynkiem, wapniem, witaminą E (nazywaną „witaminą młodości”) oraz nienasyconymi kwasami tłuszczowymi: EPA i DHA. Do produkcji tej grupy suplementów stosuje się także olej z wiesiołka, olej z nasion ogórecznika oraz aminokwasy siarkowe, zwłaszcza cysteinę oraz metioninę (są one naturalnymi składnikami włókien kolagenowych występujących w skórze). Suplementy na poprawę wyglądu mogą też bazować na kolagenie – jednym z najważniejszych białek tkanki łącznej, które jest odpowiedzialne między innymi za jędrność i elastyczność skóry.

 

9. Suplementy wspomagające prawidłowy proces widzenia.

Produkty na wzmocnienie wzroku mają na celu głównie ochronę wzroku przed szkodliwym działaniem promieniowania UV i wolnych rodników. Takie preparaty mogą być stosowane w profilaktyce wielu różnych schorzeń oczu, takich jak jaskra, degeneracja plamki żółtej czy w osłabionej fotowrażliwości. Są one dedykowane ponadto osobom, które nadmiernie obciążają wzrok, na przykład na skutek długotrwałej pracy przy komputerze. Do produkcji suplementów wspomagających prawidłowy proces widzenia są stosowane przede wszystkim związki z grupy karotenoidów, takie jak luteina czy zeaksantyna. Takie substancje korzystnie wpływają na funkcjonowanie oczu, wspomagają zdolności adaptacyjne narządu wzroku i chronią przed wpływem niekorzystnych czynników. Suplementy chroniące wzrok mogą ponadto zawierać sproszkowany owoc borówki czernicy, beta karoten, wyciąg z kwiatów aksamitki, koncentrat retinolu, ekstrakt z sosny syberyjskiej oraz minerały: cynk, selen, magnez, mangan, miedź.

10. Suplementy przeznaczone dla sportowców.

Produkty dla osób, których organizm jest narażony na intensywny wysiłek fizyczny mają na celu przede wszystkim dodawanie energii, witalności i siły. Takie preparaty są pomocne nie tylko przy wyczerpaniu fizycznym, ale i psychicznym. Suplementy z tej grupy są produkowane między innymi na bazie aminokwasów, ale do ich tworzenia wykorzystywane są także witaminy, sole mineralne oraz kwasy tłuszczowe. Do najbardziej powszechnych związków występujących w suplementach przeznaczonych dla sportowców należy zaliczyć kreatynę, karnitynę oraz kwas HMB (kwas 3-hydroksy-3-metylomasłowy).

Kreatyna, karnityna i kwas HMB

Kreatyna nie tylko zwiększa siłę, ale też zwiększa odporność na ból i wytrzymałość organizmu. Związek ten dodatkowo umożliwia znacznie lepsze wchłanianie białek, co jest szczególnie ważne dla sportowców, którym zależy na zwiększaniu beztłuszczowej masy mięśniowej.

Karnityna to organiczna substancja chemiczna, która najczęściej znajduje się w suplementach diety tworzonym z myślą o sportowcach siłowych. Związek ten poprawia siłę oraz zwiększa ogólną wytrzymałość organizmu.

Kwas HMB (kwas 3-hydroksy-3-metylomasłowy) to kwas tłuszczowy, który ma za zadanie przede wszystkim przeciwdziałanie rozpadowi białek mięśniowych. Kwas HMB odznacza się także właściwościami hamującymi działanie niektórych enzymów, a ponadto stymuluje organizm do redukcji zbędnej tkanki tłuszczowej i skutecznie przyspiesza regenerację mięśni.

 

11. Suplementy zmniejszające ryzyko wystąpienia osteoporozy.

Ta grupa suplementów została stworzona z myślą o osobach, które chcą skutecznie zapobiegać osteoporozie. Produkty te są w szczególności polecane osobom po ukończeniu pięćdziesiątego roku życia, gdyż w tym okresie organizm przyswaja znacznie mniejszą ilość składników mineralnych. Suplementy tworzone w celu zmniejszenia ryzyka osteoporozy bazują przede wszystkim na witaminie D oraz wapniu. Substancje te są zaliczane do grona tak zwanych budulcowych składników mineralnych ludzkiego organizmu, co oznacza, iż znajdują się w kościach, zębach oraz chrząstce stawowej. Zarówno wapń, jak i witamina D mają na celu ochronę organizmu przed procesem ubożenia mineralnego kości. Ta grupa suplementów skutecznie wspiera zdrowe funkcjonowanie układu kostnego i pomaga utrzymać stawy w dobrej kondycji.

Podsumowanie

Oświadczenia zdrowotne oraz żywieniowe, które pojawiają się na etykietach suplementów diety powinny być zgodne z ogólnie przyjętymi normami naukowymi oraz w pełni zrozumiałe dla potencjalnego konsumenta. Warto podkreślić, że suplementy diety nie są produktami leczniczymi i mogą być stosowane wyłącznie w celu uzupełnienia diety w niezbędne składniki odżywcze. Nie należy natomiast stosować ich w leczeniu jakichkolwiek schorzeń. Suplementy diety mogą być również wykorzystywane w celu ochrony narządów wewnętrznych i zapobiegania niektórym chorobom.

O autorce

Milena Chorążewska - Bloggerka, pasjonatka zdrowego stylu życia. Założyła bloga, aby dzielić się swoją pasją. Jej 7 letnie doświadczenie w zakresie medycyny naturalnej pomaga jej rozwijać projekt Adelia.