Dlaczego marynarzom wypadały zęby, czyli po co nam witamina C?

Ciężki jest los marynarza. Wietrzno, mokro i do domu daleko. W czasach nowożytnych wcale nie mieli oni łatwiej. Dodatkowo musieli oni zmagać się z wieloma, dziś już praktycznie nieznanymi chorobami. Jedną z nich był gnilec, szerzej znany jako szkorbut. Dokuczał on już Wikingom, którzy radzili sobie z nim za pomocą cebuli. Choroba ta dawała się też we znaki uczestnikom średniowiecznych wypraw krzyżowych. Aż przyszedł rok 1492, a wraz z z nim rozpoczęła się era Wielkich Odkryć Geograficznych. Szkorbut stał się prawdziwą plagą nowożytnych marynarzy. Z jego powodu podczas swej podróży dookoła przylądka Dobrej Nadziei Vasco da Gama stracił 2/3 swojej załogi. Chorym na szkorbut wypadały zęby, krwawiły dziąsła, źle się goiły albo odnawiały zagojone już rany, byli osłabieni fizycznie. Zachorowania bardzo często kończyły się śmiercią. Szacuje się, że około 1.000.000 żeglarzy Marynarki Brytyjskiej umarło na szkorbut.
Dlaczego?

Przyczyna leżała pod pokładem. A dokładniej w ładowniach, w których znajdowały się zapasy żywności przeznaczonej dla marynarzy. Żywność  zabierana na statki miała posiadać przede wszystkim wysoką wartość kaloryczną. Składały się na nią głownie przetwory zbożowe, suszone mięso, oraz tłuszcz. Brakowało natomiast owoców i warzyw. Po pewnym czasie zaobserwowano, że marynarze, którzy spożywali chociażby niewielkie ilości cytrusów i kiszonej kapusty znacznie rzadziej chorowali na szkorbut.

Dzisiaj już wiemy, jak kluczowe jest spożywanie pełnowartościowych posiłków. Chodzi tutaj nie tylko o ich kaloryczność, ale też o właściwy dobór składników odżywczych. Mówiąc językiem współczesnej dietetyki nowożytnym marynarzom brakowało witamin. W walce ze szkorbutem kluczową rolę odegrała jedna z nich – witamina C.Można ją znaleźć nie tylko w owocach cytrusowych, czy kiszonej kapuście, ale także w jabłkach, czy czarnej porzeczce. Zwolennicy warzyw powinni natomiast szukać witaminy C w papryce. Duże jej ilości znajdują się także w pokrzywie.

Zbawienne działanie witaminy C nie ogranicza się jedynie do dbania o nasze uzębienie. Pełni ona w organizmie człowieka wiele funkcji. Jej głównym zadaniem jest zwiększenie odporności organizmu. Ponadto uczestniczy ona w takich procesach zachodzących w organizmie jak: synteza kolagenu, regeneracja witaminy E, czy też wytwarzanie czerwonych krwinek. Ponadto witamina C działa bakteriobójczo i bakteriostatyczne w odniesieniu do niektórych drobnoustrojów chorobotwórczych. Witamina C zapobiega też, wywoływanemu przez wolne rodniki, procesowi utleniania.

O autorce

Milena Chorążewska - Bloggerka, pasjonatka zdrowego stylu życia. Założyła bloga, aby dzielić się swoją pasją. Jej 7 letnie doświadczenie w zakresie medycyny naturalnej pomaga jej rozwijać projekt Adelia.

Sylwek Kalinowski